مرکز کنترل و پیشگیری امراض آمریکا در گزارش جدیدی هشدار داد افرادی که از مکملهای کاهش وزن یا ماهیچهساز استفاده میکنند بیشتر مستعد ابتلا به هپاتیت شدید و نارسایی کبدی هستند.
«سارا پارک» از متخصصان مرکز کنترل و پیشگیری امراض آمریکا در آتلانتا و گروهی از همکارانش با بررسی مواردی از ابتلا به هپاتیت شدید در دپارتمان سلامت هاوایی به این نتیجه رسیدهاند. این کارشناسان اظهار داشتند: ۲۴ نفر از ۲۹ بیمار تحت مطالعه، ۶۰ روز پیش از بروز بیماری کبدی از این گونه مکملها استفاده کرده بودند. علاوه بر این، علائم گزارش شده در این افراد شامل کاهش اشتها، مدفوع کمرنگ، ادرار تیره و یرقان بوده است.
بیماری کبدی برای بسیاری از بیماریها و اختلالاتی به کار میرود که موجب میشوند کبد به درستی نتواند به فعالیت طبیعی خود ادامه دهد و دچار نارسایی شود. دردهای شکمی، زرد شدن پوست یا چشمها و یا نتایج غیرمعمول از تستهای فعالیت کبد، نشاندهندهٔ ابتلای فرد به بیماری کبدی است. از دیگر علائم مرتبط با اختلال کبدی میتوان به علائم جسمی و یا علائم مرتبط با مشکلات گوارشی، اختلالات ایمنی، جذب غیرمعمول چربی، بروز مشکلات در متابولیسم و سوخت و ساز بدن و نیز مشکلات قندخون اشاره کرد. علاوه بر اینها عدم جذب چربیها ممکن است به بروز علائمی همچون رفلاکس، سوء هاضمه، کمبود ویتامینهای محلول در چربی، حالت تهوع و استفراغ، یبوست، نفخ شکم و سنگ صفرا منجر شود. همچنین بروز اختلالات سیستم عصبی از جمله افسردگی، نوسانات خلقی به خصوص عصبانیت و حساس شدن، ضعف در تمرکز و سردردهای مکرر از دیگر علائم بیماری کبدی هستند.
سایرعلائم عبارتند از بالا رفتن کلسترول بد (LDL) و کاهش کلسترول خوب (HDL)، بالا رفتن تریگلیسرید، انسداد رگها، سکته قلبی و مغزی، چربیسازی در اعضای بدن، افزایش وزن و کبد چرب.
شایعترین بیماریهای کبدی شامل کبدچرب، سیروز کبدی و هپاتیت هستند که به اختصار عبارتند از:
- کبد چرب: وجود چربی در کبد امری معمول است اما اگر چربی بیش از پنج تا ده درصد وزن کبد را تشکیل دهد، فرد به بیماری کبدچرب الکلی یا غیرالکلی مبتلا است که در برخی موارد میتواند مشکلات جدی و جبرانناپذیری را برای فرد بوجود آورد.
- بیماری کبدچرب الکلی: بیش از ۱۵ میلیون نفر در آمریکا مصرف بیش از حد الکل دارند. تقریبا تمامی آنان به بیماری کبدچرب مبتلا هستند. علاوه بر نقش الکل در بروز این بیماری، عامل وراثت نیز در بروز بیماری کبدچرب الکلی موثر است.
- بیماری کبدچرب غیرالکلی: این بیماری اکنون شایعترین عامل بیماری کبدی در آمریکا است که میتواند به ایجاد آسیبهای دائمی در این عضو حیاتی منجر شود. در این بیماری ممکن است کبد بزرگ شود و با گذشت زمان بافت آسیبدیده جایگزین سلولهای سالم کبدی شود که در نهایت این عارضه به سیروز کبدی منجر میشود. در این شرایط کبد به درستی فعالیت نمیکند و ممکن است فرد به نارسایی کبدی و سرطان کبد مبتلا شود و یا حتی در موارد پیشرفته به مرگ بیمار بیانجامد.
در مورد دلایل احتمالی بروز بیماری کبدچرب میتوان به مصرف برخی داروها، ابتلا به هپاتیت ویروسی، بیماری کبدی وراثتی یا اختلال خودایمنی، کاهش وزن شدید و سوء تغذیه اشاره کرد. در حال حاضر درمان مشخصی برای بیماری کبدچرب وجود ندارد هرچند لازم است فرد به دلیل ابتلا به این بیماری نهفته، تحت درمان قرار گیرد. با این حال موارد دیگری چون عدم مصرف الکل، کاهش وزن، مصرف غذاهای سالم و متعادل، افزایش فعالیت بدنی و محدود کردن دریافت کالری میتوانند در درمان این بیماری موثر باشد.
- سیروز کبدی: این بیماری با آسیبدیدگی و زخم شدن بافت کبد ناشی از ابتلا به هر یک از انواع بیماریهای کبدی از قبیل هپاتیت و یا مصرف بیش از حد الکل بروز میکند. در حقیقت سیروز کبدی در واکنش به آسیب دیدن بافت کبد و به مرور زمان اتفاق میافتد. در صورتی که سیروز کبدی به موقع تشخیص داده شود و عامل ایجادکننده آن تحت درمان قرار گیرد از آسیب دیدن بیشتر کبد جلوگیری میشود. با پیشرفت سیروز کبدی، وسعت بافتهای آسیبدیده کبد بیشتر میشود که این وضعیت میتواند مرگ بیمار را در پی داشته باشد. سیروز کبدی تا زمانی که آسیب جدی به کبد وارد نکند دربردارنده علائمی نیست اما خستگی، خونریزی، زرد شدن رنگ پوست و چشم، خارش پوست، از دست دادن اشتها، حالت تهوع، ورم پاها و کاهش وزن از جمله نشانههای این بیماری هستند.
- هپاتیت: هپاتیت به بروز التهاب در کبد گفته میشود که میتواند بیش از شش ماه یا کمتر ادامه یابد و دلایل بسیاری در بروز آن موثر هستند. گروهی از ویروسهای هپاتیت از جمله ویروسهای A، B، C، D، E عامل بروز این بیماری هستند. علاوه بر این، ویروسهای دیگر مانند ویروس آبله مرغان نیز میتوانند عامل ابتلا به هپاتیت باشند.
همچنین هپاتیت به التهاب کبد ناشی از مصرف الکل، مواد مخدر یا مواد سمی موجود در محیط زندگی نیز اطلاق میشود. علاوه بر این چربیسازی در کبد، تروما و یا یک واکنش خودایمنی که در آن بدن با تولید آنتیبادی به کبد حمله میکند از دیگر دلایل بروز هپاتیت هستند. ویروس هپاتیت A معمولا از طریق مصرف آب و غذای آلوده در فرد بروز میکند. ویروس هپاتیت B نیز اغلب از طریق ارتباط جنسی، استفاده از سرنگ مشترک در میان مصرفکنندگان مواد مخدر و یا تزریق خون آلوده منتقل میشود. بیماری هپاتیت C نیز اغلب از طریق تماس با خون یا سرنگ آلوده از جمله سوزنهای خالکوبی بین افراد منتشر میشود.